Dysplazja biodrowa (HD) u psów. Budowa anatomiczna stawu biodrowego u psa. Zacznijmy od uwarunkowań i stosunków anatomicznych panujących w stawie biodrowym. Prawidłowe stawy biodrowe HD-A. Na zamieszczonych schematach, rekonstrukcji i zdjęciu radiologicznym przybliżam budowę stawu biodrowego u psów. Staw biodrowy jest stawem prostym w
ak wiemy RASA PSÓW, to grupa osobników o podobnych genotypach i zbliżonym wyglądzie. Zadaniem hodowcy jest nie tyle utrzymanie, co ciągłe ulepszanie, dążenie do doskonałości (ale nie za wszelką cenę!), jeśli chodzi o wygląd i cechy użytkowe danej rasy. Ma to na celu zwiększenie homozygotyczności, gdyż taki osobnik jest w stanie przekazywać dzieciom tylko jedną, pożądaną nie da się tego zrobić, aby dany pies był tylko homozygotyczny. Może być homozygotą pod względem jednej cechy, heterozygotą pod względem innej. Czasami pies musi być heterozygotą. Tak jest np. w przypadku psów pozbawionych owłosienia, jak u chińskiego grzywacza – gen odpowiadający za brak owłosienia jest dominujący, a jego wystąpienie w formie homozygotycznej jest letalne, czyli powoduje śmierć zwierzęcia. Nie ma możliwości wyeliminowania wszystkich wad jednocześnie, ale skuteczna selekcja osobników używanych do hodowli powinna sprawić, że nowe pokolenia będą coraz lepsze. Użycie psa, będącego wybitnym osobnikiem, ale mającego jakąś wadę, nie jest błędem, o ile pozostałe cechy przekazywane przez danego psa są bliskie ideału, a wada nie nasila się u potomstwa lub wręcz nie występuje. Celem hodowli nie jest unikanie wad, a uzyskiwanie psów zdrowych o jak najlepszym eksterierze i charakterze. Genetyka, to dość złożona dziedzina nauki, która ciągle odkrywa przed nami nowe karty. W wielkim skrócie spróbuję wyjaśnić chociaż podstawy genetyki potrzebne przy hodowli psów. Sam fakt, że hodowca wie, co przekazuje jego pies lub suka szczeniętom – to już genetyka, tylko nie nazywana po imieniu. Na początek może kilka pojęć: FENOTYP- jest to wygląd zewnętrzny psa, jego psychika i cechy użytkowe; są to wszystkie dostrzegalne cechy będące wynikiem dziedziczenia i wpływu środowiska w którym żyje dany osobnik. GENOTYP- jest to zespół wszystkich genów organizmu. Warunkuje on wygląd zewnętrzny, czyli fenotyp psa. GEN- podstawowa jednostka dziedziczności (fragment DNA). Daną cechę warunkują zawsze dwa geny: jeden od ojca, drugi od matki. Dla hodowcy nie jest ważna budowa genu, ale to o czym on decyduje – jaką informację przenosi, zwłaszcza, że w niezmienionej postaci jest on przekazywany z pokolenia na pokolenie. GENY LETALNE -uniemożliwiające normalny rozwój i powodujące śmierć zwierzęcia. GENY PÓŁLETALNE- powodująceogólne zdrobnienie, obniżenie wzrostu i zmniejszenie liczebności miotu, a także w dużym stopniu utratę odporności na choroby. ALLELE- geny warunkujące zawsze tę samą cechę. Może być ich kilka, ale u danego osobnika występują tylko dwa tworząc parę (dwa allele warunkują jedną cechę). CHROMOSOM- nitkowata struktura zbudowana z DNA (geny są częścią składową chromosomu, umiejscowione są zawsze w tym samym miejscu w łańcuchu DNA). Chromosomy znajdują się w jądrze komórkowym. Liczba chromosomów dla każdego gatunku jest charakterystyczna – pies ma 78 chromosomów (a właściwie 39 par homologicznych chromosomów). Jest toliczba DIPLOIDALNA, czyli pełny komplet. Komórki rozrodcze posiadają liczbę chromosomów zredukowaną do połowy, czyliHAPLOIDALNĄ. AUTOSOMY- 38 par chromosomów u psa, które są identyczne co do kształtu i rozmiaru (parę 39 tworzą chromosomy płci). ALLOSOMY- chromosomy płci (u psa 39-ta para chromosomów). Samice mają parę identycznych chromosomów (XX), samce zaś jeden taki sam jak u samicy, drugi krótszy (XY) LOKUS- miejsce w chromosomie, gdzie zlokalizowany jest dany gen, warunkujący określoną cechę. HETEROZYGOTYCZNY- mający w genotypie dwa różne pod względem swych właściwości dziedzicznych allele genu (dominujący – oznaczany dużą literą i recesywny – oznaczany małą literą), np.: Aa. HOMOZYGOTYCZNY- mający w genotypie dwa takie same allele genu, np.: AA – homozygota dominująca, aa – homozygota recesywna. DOMINUJĄCY- czyli taki, który sprawia, że dana cecha zawsze jest widoczna w fenotypie zwierzęcia (nawet wtedy, gdy w parze znajduje się gen dominujący i recesywny). RECESYWNY- czyli taki, który niesie cechę ustępującą. Aby dana cecha się uwidoczniła w parze muszą być dwa takie same, recesywne geny – dany osobnik musi być homozygotą pod względem tej cechy. NOSICIEL- osobnik w którego genotypie znajduje się gen recesywny. Taki osobnik jest zawsze heterozygotą. DOMINACJA NIEZUPEŁNA- gen dominujący niecałkowicie maskuje obecność genu recesywnego, co jest widoczne w fenotypie danego osobnika poprzez częściowe uwidocznienie się cech niesionych przez oba geny. CECHY ILOŚCIOWE- cechy uwarunkowane przez poligeny, to od nich zależy kształt i rozmiar ciała, cechy użytkowe. CECHY JAKOŚCIOWE- mają znaczenie głównie estetyczne, warunkują np. rodzaj włosa, jego zabarwienie itp. PIERWSZE PRAWO MENDLA- (podstawowe prawo dotyczące dziedziczenia) mówi nam, że w gametach (komórkach rozrodczych) występuje tylko jeden allel danego genu. Krzyżując rodziców będących homozygotami (dot. określonej cechy) w pierwszym pokoleniu otrzymamy wszystkie szczenięta jednakowe: są one mieszańcami (heterozygotami) pod względem danej cechy. Na przykład krzyżując w pierwszym pokoleniu sheltie o ubarwieniu rudym (homozygotyczny) i tricolora (homozygotyczny), otrzymamy szczenięta wyłącznie o umaszczeniu rudym, ponieważ genem dominującym jest gen rudy, a gen na tricolor jest genem recesywnym. Każde ze szczeniąt będzie jednak nosicielem genu na tricolor. Jeśli natomiast w pierwszym pokoleniu otrzymamy szczenięta zarówno rude, jak i tricolorowe, oznacza to, że pies rudy nie jest homozygotą (ma jeden gen na kolor rudy, a drugi na tricolor). DRUGIE PRAWO MENDLA- mówi, że cechy organizmu dziedziczą się niezależnie od siebie. Dotyczy to rozszczepiania cech w pokoleniu drugim. Krzyżując zewnętrznie jednakowe mieszańce (heterozygoty) między sobą, w drugim pokoleniu otrzymamy osobniki o różnym wyglądzie pod względem danej cechy i zawsze w określonym stosunku liczbowym (3:1 lub 1:2:1). Oznacza to, że krzyżując np. dwa śniade sheltie, gdzie oba osobniki będą nosicielami genu na tricolor, otrzymamy (zakładając, że urodziły się 4 szczenięta): trzy pieski śniade i jednego tricolora. Przy czym jeden piesek będzie homozygotą, dwa zaś heterozygotami niosącymi gen na tricolor. Znając podstawowe zasady dziedziczenia, możemy wpłynąć na korzystne zmiany w hodowli psów. Pamiętajmy jednak, że potomstwo otrzymuje połowę genów od matki, połowę zaś od ojca. Wybór dobrego reproduktora ma o tyle większe znaczenie, że pies pozostawia po sobie nieporównywalnie więcej szczeniąt niż suka, stąd jego wpływ na hodowlę jest większy. Można nawet określić, że postęp hodowlany zależy od jakości używanych reproduktorów. Dlatego też kryteria wyboru psa jako reproduktora powinny być surowsze, aniżeli suki. Co jednak nie oznacza, że kiepskie suki powinny być użyte do hodowli – wręcz przeciwnie. Jest nawet powiedzenie: "jeśli chcesz wiedzieć jaki to pies, zobacz jego matkę". Wybierając sukę przeznaczoną do dalszej hodowli można pozwolić jednak na pewne niedoskonałości (nie dotyczy to charakteru), ale należy wtedy bardzo starannie dobierać jej partnera. Niestety zawsze sprawą przypadku jest to, który gen z danej pary posiadanej przez osobnika, zostanie przekazany potomstwu. Podczas powstawania komórek rozrodczych ilość chromosomów, a zatem i genów, zostaje zredukowana do połowy, a taki podział na komórki rozrodcze nazywa się MEJOZA. W gamecie zostaje tylko jeden allel z danej pary. Nigdy nie wiadomo który, bo jest to sprawą przypadku. Tak samo przypadkowe jest łączenie się gamet. Może się więc zdarzyć, że para doskonałych rodziców daje nienajlepsze potomstwo, gdyż ich dzieci otrzymują od nich te najgorsze geny, ukryte w ich genotypie w formie recesywnej. Równie dobrze może być i tak, że para przeciętnych psów da potomstwo znakomite, gdyż przekaże im wyłącznie geny najlepsze. Zazwyczaj jest to jednak wyjątek, więc nie liczmy, że kojarzenie miernych psów da jakieś wyniki. W ten sposób możemy się wcale nie doczekać żadnych sukcesów. Pracując nad ulepszaniem rasy, warto pamiętać o jeszcze jednej, bardzo ważnej rzeczy: do jakiego celu dana rasa została stworzona. Większość psów, nawet tych pracujących, spełnia w swym życiu tylko rolę psa pieszczoszka, większość dnia słodko drzemiącego na kanapie. Nie oznacza to jednak, że powinny być pozbawione cech użytkowych, które decydowały o powstaniu danej rasy. Można też "upiększać" wygląd rasy, ale nie może to spowodować utrudnienia w pracy, którą powinien wykonywać dany pies. Np. w przypadku sheltie dąży się do pięknego owłosienia. Dużo jeszcze jest tu do zrobienia, ale nie można jednak doprowadzić do przesady, aby futro było zbyt obfite. Taki pies wcale nie będzie przydatny do pracy: wyobraźcie sobie kłębek futra ganiający za owcami. Nie radził by sobie najlepiej, za to niesamowicie pięknie prezentował by się w roli psa – zabawki, ale przecież nie chodzi o zmianę przeznaczenia rasy. Trzeba więc osiągać pewne cechy, ale z umiarem. Długi włos jest cechą recesywną i ustępuje przed krótkim, ale sheltie są wyłącznie długowłose. Cechą dominującą jest też występowanie długiego włosa na kryzie, portkach i ogonie. Co do umaszczenia, to w przeciwieństwie do innych ras kolor czarny jest ustępujący przed śniadym (merle też jest genem dominującym), przy czym osobnik o ubarwieniu: – bicolor – ma zawsze dwa geny na bicolor; – tricolor – ma dwa geny na tricolor lub jeden gen na tricolor a drugi na bicolor; – śniady (rudy) – ma dwa geny na kolor śniady, lub jeden śniady, a drugi na tricolor lub bicolor; – blue-merle – prawidłowo ma jeden gen merle, a drugi na brak merlingu; tylko tzw. podwójny merle ma oba geny na merle. Oprócz tego ma geny jak tricolor; – bi-blue – prawidłowo ma jeden gen merle, a drugi na brak merlingu; tylko tzw. podwójny merle ma oba geny na merle. Oprócz tego ma geny jak bicolor; – śniady merle (rudy merle) – prawidłowo ma jeden gen merle, a drugi na brak merlingu; tylko tzw. podwójny merle ma oba geny na merle. Oprócz tego ma geny jak pies śniady; – biały merle (czyli podwójny merle) – ma dwa geny na merle; psy o takim genotypie często są głuche i/lub ślepe. Znając powyższe łatwo przewidzieć, jak ubarwione szczenięta mogą się narodzić z danego kojarzenia, choć nie jesteśmy w stanie przewidzieć, który z posiadanych genów ojciec lub matka przekaże danemu potomkowi. Są pewne cechy ważne, które bez względu na dalszy rozwój rasy powinny być zachowywane. Wszystkie psy poruszające się podczas pracy kłusem ( sheltie) powinny mieć nisko noszony i osadzony ogon. Wysoko noszony i osadzony ogon powoduje skrócenie akcji zadu, a w konsekwencji skraca też wykrok kończyn przednich. Ruch jest mniej wydajny, co powoduje szybsze męczenie się psa podczas pracy. Biorąc pod uwagę, że wysoko noszony ogon jest cechą dominującą nad właściwe osadzonym, łatwo tę wadę usunąć z hodowli (wystarczy tylko nie używać do hodowli osobników z tą wadą, a zniknie bardzo szybko). Ważna jest też długość ogona. Pies pracujący przy owcach musi być zwrotny. Ogon pełni tu rolę steru przy szybkich zwrotach, a więc jego rola jest ważna podczas wykonywanej pracy. Niestety krótki (skrócony) ogon to cecha recesywna, a więc wiele psów może być jej nosicielem, a wada ujawni się dopiero, gdy dany osobnik będzie homozygotyczny pod tym względem. Aby tak było, musi dostać recesywny gen od ojca i od matki (oboje rodziców muszą być nosicielami takiej cechy). Wydajny ruch, to nie tylko sprawa ogona. Najważniejszą rolę pełnią tu kończyny, a w dużej mierze ich prawidłowe kątowanie. Przesadne kątowanie kończyn tylnych prowadzi do braku równowagi ruchu (tylko psy o długim tułowiu mogą się poruszać dobrze przy zbyt mocnym kątowaniu tyłu). Strome kątowanie powoduje skrócenie wykroku (dodatkowo u psów ras ciężkich, mających takie kątowanie tyłu często dochodzi do zerwania więzadeł krzyżowych). Jeśli wada ta występuje przy kończynach przednich – pies podnosi łapy wysoko do góry, co powoduje jego szybsze męczenie się. Strome kątowanie to cecha dominująca nad prawidłowym. Użycie psa o dobrym kątowaniu (homozygoty) zawsze poprawi potomstwo, ale tylko w przypadku kojarzenia z psem o takim samym kątowaniu dzieci odziedziczą tę cechę. U osobników będących heterozygotami, potomstwo będzie miało zróżnicowane kątowanie: część potomstwa otrzyma gen dominujący, część dobry – recesywny. Tylko u homozygoty recesywnej kątowanie będzie prawidłowe. Długi tułów u sheltie to przejaw dawnego wzorca rasy, gdzie nie była sprecyzowana długość i hodowcy słowo "długi" przesadnie uwidocznili w hodowanych przez siebie psach (jeszcze trochę a mielibyśmy jamnika!). Długi tułów to cecha dominująca nad krótkim. Długość tułowia często jest w ścisłej zależności od długości głowy. Psy takie często mają dość długą głowę (też cecha dominująca). Dodając do tego przesadnie masywną budowę, a zawadiacki i zwariowany sheltie zmieni się w poważnego, ociężałego miśka. Często w tej rasie występują osobniki o zbyt delikatnej budowie, ale nie można przesadzać i w drugą stronę. Zbyt masywna budowa kłóci się z charakterem i przeznaczeniem tych piesków. Skoro mowa o głowie należy wspomnieć, że owczarek szetlandzki to rasa, gdzie duży nacisk kładzie się na wyraz głowy. Szeroka czaszka jest cechą dominującą nad wąską. Widzi się wśród nielicznych hodowców i sędziów na wystawach preferowanie psów o głowie wąskiej jak u collie. A przecież owczarek szetlandzki różni się od swego większego kuzyna szerszą mózgoczaszką, co daje mu nieco weselszy wygląd. Ważne jest też, aby policzki były gładkie. Wystająca kość policzkowa jest cechą dominującą, a więc łatwą do wyeliminowania. Tak samo dominujący jest słabo zaznaczony stop nad dobrze wyprofilowanym, ale z racji tego, że cecha ustępująca jest pożądana, tylko osobniki homozygotyczne recesywne mają ładnie wyprofilowany stop. Ścięty pysk to cecha dominująca, bardzo charakterystyczna dla sheltie pochodzenia amerykańskiego. Cecha ta dominuje nad zaokrąglona kufą, charakterystyczną dla psów z linii angielskich. Ściśle związana z kufą i jej kształtem jest dolna szczęka, a co za tym idzie – uzębienie u psów. Prawidłowy zgryz to zgryz nożycowy. Niedorozwój szczęki, lub zbyt słaba szczęka dolna powoduje tyłozgryz. Może też występować brak przedtrzonowców, krzywe zęby (kły), lub nawet ich niedorozwój. Cechy związane z wadami uzębienia są silnie odziedziczalne, ale występują w formie recesywnej. Wystąpienie ich u potomstwa świadczy jednak o nosicielstwie tych cech przez parę rodzicielską (nosicielami są oba psy: pies i suka). Dopełnieniem wyglądu głowy są oczy i uszy. Co do oczu, to oko okrągłe jest dominujące nad migdałowym, właściwym dla rasy (oko okrągłe nie ma kąta osadzenia). Jeśli jednak pies ma oko migdałowe, to właściwa wielkość oka dominuje nad małym lub zbyt dużym okiem. Jeśli chodzi o uszy, to powinny być wysoko osadzone i załamane na końcach. U psów występują trzy typy genów: uszy stojące, oklapnięte, a także półstojące (jak u terierów). Najbardziej dominujący z tych genów to gen uszu półstojących. Geny ucha stojącego i klapniętego wzajemnie oddziaływują na siebie dając także ucho wzniesione załamane na końcach. Tak więc psy o prawidłowych półstojących uszach albo mają genotypy mieszane (gen ucha stojącego i klapniętego), albo przynajmniej jeden gen na uszy wpółzałamane jak u terierów. Jeśli chodzi o wielkość ucha, to też naukowcy są zdania, że ucho małe jest bardziej odziedziczalne niż ucho duże. Dziedziczenie cech uszu musi być niezależne od siebie dla każdego ucha, gdyż zdarzają się psy o jednym uchu stojącym, lub o nierównej wielkości uszu, a wada ta jest przekazywana potomstwu. Hodowcy od lat unikają wykorzystywania do hodowli psów ze stojącym uchem (uszami). Cechą wartą omówienia jest wzrost. Jest to cecha ilościowa, zależna nie tylko od genotypu, ale także od płci i sposobu żywienia. Warunkowana jest przez poligeny, które działają zgodnie z zasadami dziedziczenia Mendla, ale w różny sposób. Bardzo ważne jest, aby nie łączyć zbyt małych psów ze zbyt wysokimi, bo doprowadzi to do jeszcze większego zróżnicowania wzrostu. Kojarzyć należy osobniki jak najbardziej zbliżone do ideału. Nawet dla zbyt małej, czy zbyt dużej suki szukajmy idealnego partnera, a przynajmniej część potomstwa odziedziczy idealny wzrost. Inną cechą wartą omówienia jest dysplazja stawów biodrowych. Jest to cecha bardzo mocno odziedziczalna, choć jej dziedziczenie nie jest do końca zbadane. Dziedziczeniu podlegają predyspozycje do tego schorzenia, a ogromne znaczenie mają warunki w jakich znajduje się młody pies i jego odżywianie. Szczenięta (w przeciwieństwie do człowieka) rodzą się ze zdrowymi stawami, a objawy choroby są niekiedy widoczne dopiero po pewnym czasie. Badanie stawów powinno być dokonywane w wieku co najmniej 12 m-cy, aby było wiarygodne. U niektórych ras schorzenie to jest bardzo powszechne. U sheltie należy do rzadkości, więc najlepiej osobniki dotknięte dysplazją eliminować z hodowli, aby nie dopuścić do szerzenia się choroby. Skoro mowa o chorobach, wiele psów dotkniętych jest chorobami oczu uwarunkowanymi genetycznie. Niestety sheltie jest jedną z ras bardziej zagrożonych. Na szczęście, niewiele chorych psów ulega ślepocie (z reguły na jedno oko). PRA dziedziczy się zgodnie z zasadami dziedziczenia Mendla. Co do CEA nie ma pewności. Wiadomo jednak, ze są to choroby niesione przez geny recesywne, czyli wiele psów może być ich nosicielami (są to psy zdrowe). Kojarzyć należy tylko psy przebadane (ogólnie stosuje się badania oftalmoskopowe), ale tylko badania genetyczne dają pewność, ze pies nie jest nosicielem. Niestety jak na razie PRA nie jest jeszcze badane genetycznie, a nosicielstwo ustala się na podstawie rodowodów psów chorych. W USA dość popularna jest Choroba von Willebranda (dot. serca i układu krążenia). U Sheltie dziedziczy się jako autosomalna cecha recesywna (choć u innych ras bywa dominująca). Można przeprowadzić badania genety czne (także na nosicielstwo choroby). Jako ostanie wymienię tu autoimmunologiczne, przewlekłe zapalenie skóry – które dziedziczy się jako autosomalna cecha dominująca, a więc osobnik zdrowy nie jest nosicielem choroby. Poza wyżej opisanymi, raczej rzadkimi przypadkami chorób uwarunkowanych genetycznie, sheltie są rasą psów zdrowych (na szczęście!). Jak już pisałam wcześniej, psy powinny zachować swe podstawowe, właściwe rasie instynkty, niezbędne do wykonywania pracy, do której zostały niegdyś wyhodowane. Charakter jest nawet sprawą ważniejszą od wyglądu. Psy wystawowe, czy tylko domowe pieszczoszki powinny mieć określony charakter dla danej rasy, być gotowe do podjęcia pracy. Sheltie jest rasą pracującą, nieufną do obcych. I powinien zostać psem nieufnym, gdyż został stworzony do pilnowania, ale nieufność nie może jednak oznaczać agresywności (dziedziczy się w dużym stopniu – potomstwo psów agresywnych będzie agresywne), ani płochliwości (dziedziczy się w dużym stopniu). Często słyszy się, że charakter pies dziedziczy po matce. Jest to błędna odpowiedź (geny dziedziczy połowę od ojca, a połowę od matki). Jednak suka ma rzeczywiście silniejszy wpływ na miot, gdyż jej wpływ zaczyna się już od okresu ciąży, poprzez późniejsze wychowywanie szczeniąt. Dlatego wybierając sukę hodowlaną nie wolno lekceważyć jej charakteru. Psy owczarskie powinny zachować swój instynkt pasterski. Instynkt kierowania stadem owiec jest zbliżony do instynktu łowieckiego jaki występuje u wilków. Brak tylko ostatecznej czynności, jaką jest zabijanie zdobyczy. Ktoś kiedyś nawet powiedział, że pilnowanie pasącego się stada, to takie niedokończone polowanie. Jest to cecha prawdopodobnie mocno odziedziczalna, jednak nie jest zbadana do końca. Wiadomo na pewno, że cechą dominującą jest szczekanie przy pracy. Praca cicha jest cechą recesywną. Wiem, że mocno się rozpisałam, ale mimo to, w tym temacie jest to tylko streszczenie wiadomości o dziedziczeniu, zwłaszcza u sheltie. Każdego zainteresowanego warto odesłać do lektur, które pogłębią wiedzę. *** Jeśli chciałbyś wiedzieć więcej, lub jeśli sam wiesz więcej na temat dziedziczenia, jeżeli masz jakieś własne doświadczenia mające znaczenie dla hodowli owczarków szetlandzkich – podziel się swą wiedzą – może w ten sposób wpłyniesz na poprawę tej rasy. Zapraszam do korespondencji: lovesome@ CECHY DOMINUJĄCE kolor śniady > nad tricolorem kolor blue-merle > nad tricolorem szorstki włos > nad miękkim włosem gęsta sierść > nad rzadka sierścią prosty włos > nad falujacym włosem wysoko noszony ogon > nad prawidłowo osadzonym ogonem długi ogon > nad krótkim ogonem szeroka czaszka > nad wąską czaszką wystająca kość policzkowa > nad gładkimi policzkami prawidłowa liczba zębów > nad brakami zębowymi słabo zaznaczony stop > nad dobrze wyprofilowanym długa głowa > nad krótką głową ścięty pysk > nad zaokrągloną kufą okrągłe oczy > nad migdałowym kształtem oka właściwa wielkość oka > nad dużym lub małym okiem ciemne oczy > nad okiem jasnym długi grzbiet > nad krótkim grzbietem prawidłowy tył > nad ściętym tyłem strome kątowanie > nad prawidłowym kątowaniem płasko wygięte żebra > nad ładnie zaokrąglonymi powolne dojrzewanie > nad szybkim dojrzewaniem dobry temperament > nad bojaźliwym temperamentem ostry temperament > nad prawidłowym temperamentem Cechy te ujawnią się u potomstwa, bez względu na to, które z rodziców je posiada. Zwłaszcza jeśli jedno z rodziców posiada go w formie homozygotycznej, to zostanie on zawsze przekazany potomstwu. Warunkiem jest jednak przekazanie tego genu, gdyż u obu rodziców może on występować w parze z genem recesywnym, a szczenię może od obojga rodziców dostać właśne ten recesywny gen, a nie dominujący. CECHY RECESYWNE, CZYLI USTĘPUJĄCE tricolor < przed sobolowym i merle miękki włos < przed szorstkim włosem rzadka sierść < przed gęstą sierścią falisty włos < przed sztywnym włosem właściwie osadzony ogon < przed wysoko osadzonym krótki ogon < przed prawidłową długością ogona wąska czaszka < przed szeroką czaszką równa (gładka) czaszka < przed wystającymi kośćmi policzkowymi braki zębowe < przed pełnym uzębieniem krzywe ustawienie zębów < przed zębami normalnie ustawonymi dobrze wyprofilowany stop < przed płaskim stopem krótka głowa < przed długą głową zaokrąglona kufa < przed ściętą kufą migdałowy kształt oka < przed okiem okrągłym duże lub małe oko < przed prawidłową wielkością oka jasne oko < przed ciemnym okiem krótki grzbiet < przed długim grzbietem ścięty tył < przed prawidłowym tyłem dobre kątowanie < przed stromym kątowaniem prawidłowe wygięcie żeber < przed płaskimi żebrami szybkie dojrzewanie < przed powolnym dojrzewaniem bojaźliwość < przed dobrym temperamentem prawidłowy temperament < przed ostrym temperamentem Cechy te ujawnią się tylko wtedy, gdy będą występowały w formie homozygotycznej. Wady recesywne występujące w formie heterozygotycznej są trudniejsze do usunięcia niż wady dominujące, gdyż o ich istnieniu możemy czasem dowiedzieć się dopiero po kilku pokoleniach.
Ból w potylicy może dotyczyć również zaburzenia o nazwie szyjnopochodny ból głowy przypominający migrenę, jednak utrzymujący się codziennie i trwający nawet kilka tygodni – choć nie jest to regułą. 2. Potylica – ból potylicy a migrena. Odczuwanie promieniującego gniecenia do potylicy czy czoła jest związane z napięciowym
Wiek, brak ruchu, otyłość lub złe odżywianie to tylko niektóre z przyczyn, które prowadzić mogą do problemów z kości i stawami naszych czworonogów. Oczywiście, chcielibyśmy, aby nasze zwierzę nigdy się nie zestarzało. Wiemy też, że niestety jest to niemożliwe. Nie możemy poradzić nic na naturalny porządek na świecie, jednak czy możemy coś zrobić, żeby odłożyć na później problemy zdrowotne i śmierć psa? Kości i stawy wymagają odpowiedniej pielęgnacji. Dowiedz się, jak postępować należycie. Kości i stawy psa – dlaczego warto o nie dbać?Zwierzęta, zupełnie tak jak my starzeją się i miewają pewne problemy związane ze sowim wiekiem. Ciało i organizm ulegają transformacji i wymagają większej i stawy psa także jej wymagają. Niezwykle ważne jest, aby pozostały silne i zdrowe nawet w podeszłym wieku. Dlaczego? Odpowiedź jest bardzo i stawy psów zużywają się, ocierając się o siebie nawzajem. Nie zapominajmy, że prowadzi to do poważnych konsekwencji dla naszego psa. Nasze zwierzę może odczuwać silny ból i dyskomfort. Nie wspominając o problemach z chodzeniem, zabawą i wieloma innymi codziennymi elementami życia Twojego pupila. Zakłóci to jego równowagę, harmonię i relacje z innymi dla psaKażdy z elementów naszego ciała jest niezbędną składniową, która pozwala nam należycie funkcjonować. To samo tyczy się oczywiście organizmów zwierząt. Szacuje się, że zapalenie stawów dotyka średnio 1/5 psów przynajmniej raz w życiu. Co więcej, choroba rozwija się zazwyczaj u psów źle odżywianych lub przetrzymywanych w złych warunkach. Co ważne, może wystąpić też u zadbanych psów, w wyniku spadku ich odporności, bądź też uwarunkowań innych zagrożeń w tym aspekcie należy chociażby: dysplazja stawu biodrowego psa. Wskazuje na rozluźnione struktury otaczające staw biodrowy, co prowadzi do przesunięcia głowy kości udowej w panewce i stawy odgrywają ogromną rolę w codziennym życiu Twojego pupila. Czy jest coś, co możemy zrobić aby pozostały silne i zdrowe?Jak dbać o kości i stawy psa?Wiedząc już, jak ważne jest utrzymanie kości i stawów psa w doskonałej kondycji, czas poznać najważniejsze wskazówki, które pozwolą nam utrzymać zdrowie poniżej rady, warto zapamiętać i wprowadzić w życie. Pamiętaj też, że rasy psów olbrzymich i dużych często znacznie narażone są na dziedziczne schorzenia. Dlatego ważne jest, żeby już od szczeniaka o nie dbać. Odpowiednia waga psa. Otyłość jest jednym z głównych powodów osłabienia kości i stawów. Najlepszym sposoby, aby tego uniknąć będzie oczywiście kontrola diety i zbilansowanie ilości posiłków. Nie pozwalajmy psom objadać się ponad ich predyspozycje. Kup wysokiej jakości żywność. Chociaż na rynku istnieje szeroka gama produktów spożywczych dla naszych psów, kupno najtańszych nie jest najlepszym pomysłem. Wysokiej jakości karma jest przygotowana tak, aby w dłuższej perspektywie dbać o zdrowie naszego psa, w tym jego kości i stawy. Wybierz dietę BARF. Jeśli uważasz, że sztuczne, gotowe pokarmy nie są dobrym rozwiązaniem, proponujemy wybór diety BARF. Niesie ona ze sobą wiele korzyści. Oparta o naturalne produkty pozwoli wzmocnić kości i stawy Twojego psa. Aktywność fizyczna. Ćwiczenia i ruch są niezbędne, aby zapewnić czworonogom zdrowe kości i stawy. Krótkie spacery trzy razy w ciągu dnia nie są jednak wystarczające. Potrzebujemy konkretnej aktywności, codziennych dawek ćwiczeń. Siedzący tryb życia psa jest jego największym wrogiem, prowadząc do otyłości i zanikania stawów. Nie zapominaj o tym. Suplementy diety. W sklepach zoologicznych i w gabinetach weterynaryjnych znajduje się szeroka gama suplementów do pielęgnacji kości i stawów naszych psów. Wybór ich i dawkowanie zawsze konsultuj jednak z lekarzem weterynarii. Podpowie Ci, które z nich i w jakich ilościach pozytywnie przysłużą się zdrowiu psa. Mogą stanowić doskonałe uzupełnienie diety i codzienności. Aplikację tych suplementów zazwyczaj rozpoczyna się między 5 a 7 rokiem życia. Dzięki temu na starość pies może być pełen siły i widzisz, wkładając odrobinę wysiłku możemy osiągnąć wiele wspaniałych efektów i utrzymać zdrowie naszego pupila. Opieka nad nim jest naszym obowiązkiem i nie powinna przyjść zbyt nie zaczniemy od początku dbać o jego zdrowie, kości i stawy – istnieje duże prawdopodobieństwo schorzeń i nieprawidłowości w przyszłości. Jeśli nie chcesz, aby Twój pies cierpiał na starość – zapobiegaj i pamiętaj o wskazanych wyżej że jak zwykle kluczowym elementem jest dieta. Dlatego pokarm podawane psu musi być odpowiednio dopasowany oraz zawierać elementy pielęgnujące stawy i kości zastanawiasz się, jakie są pierwsze oznaki problemów ze stawami i kośćmi? Możesz zauważyć trudności ze wstawaniem, chwilowe odrętwienie jednej lub dwóch łap po dłuższym leżeniu, czy sztywne poruszanie się psa i kulawiznę. Ponadto na problemy wskazywać może zmniejszona aktywność fizyczna, czy choćby pokładanie się lub przysiadanie podczas spacerów. Niektóre psy reagują też strachem przed wejściem na schody, czy wskakiwaniem na kanapę. Każde zwierzę ma swoje indywidualne potrzeby którym należy sprostać. Istnieją specjalne karmy, skoncentrowane na kościach i zdrowiu stawów. Są one nieco droższe, ale na dłuższą metę pozwalają zaoszczędzić psu bólu, a nam drogich zabiegów może Cię zainteresować ...
W pierwszym miesiącu po operacji wystająca kość jest zdecydowanie widoczna. Cały czas jednak miałam w głowie słowa chirurga i liczyłam na to, że z czasem się to zmieni. Tak też się stało. Po 4 miesiącach, czyli gdy synek skończył roczek, kość rzeczywiście się wyrównała z resztą i widać nawet pierwsze śliczne ząbki 🙂
Witam! Mam pytanie dotyczące niepokojącej mnie narośli kostnej na głowie mojego to 5 miesięczny owczarek niemiecki. Przy głaskaniu psa wyczuwalna jest wystająca kość na głowie między uszami - czy jest to groźna zmiana , czy tylko wada kosmetyczna? Wcześniej też dało się ją wyczuć przy głaskaniu, ale była minimalna. Teraz jest coraz większa i zaczynam się martwić. Pies zachowuje się normalnie tzn. ta narośl go nie boli i zwierzę nie zachowuje się podejrzanie. Proszę o informację i poradę. Dziękuję i pozdrawiam. Możliwe , że pies jest szczupły i wyczuwa pani kości czaszki. Jednak aby się wypowiedzieć w tej sprawie konieczne jest obejrzenie zwierzęcia.
Belka wystająca ukośnie do góry przed dziób żaglowca; Wystająca kość na plecach, Skała wystająca z lodowca, Wystająca kość na plecach, Skała wystająca z lodowca, W alpinistyce: wystająca ze stoku górskiego platforma; Listwa łącząca dolne części futryny drzwi, zwykle wystająca nad poziom podłogi
Pies i kość to zestawienie, które wydaje się być naturalne i oczywiste, niczym kot i mysz. Czy współczesne zwierzęta, karmione często gotowym posiłkiem z puszki lub suchą karmą, nadal jedzą kości i czy wszystkim rasom czworonogów służy jedzenie takich przysmaków? Jakie kości może jeść pies i które z nich są najodpowiedniejsze? W jaki sposób podawać je swoim pupilom? Czy pies może jeść kości z żeberek, popularnych podudzi z kurczaka albo indyka? Czy kości wędzone dla psa są zdrowe? Poznajmy różne rodzaje tych ulubionych twardych przysmaków. Ranking najlepszych karm dla psa – sprawdź już teraz! Zobacz ranking Dlaczego akurat kość?Pożyteczne gryzakiJakie kości dla szczeniaka?Jakie kości może jeść pies?Kości drobiowe dla psa – dlaczego nie?Kości cielęce i jagnięce dla psa – produkty na „tak”!Kości wołowe dla psaKości wieprzowe dla psaKości i inne psie rarytasy Dlaczego akurat kość? Kiedy dawno temu, dzikie psy zbliżały się do siedlisk, ich celem stawały się resztki pożywienia, wyrzucane przez ludzi. Mięso z upolowanych zwierząt, było smakowitym kąskiem, a pozostałe po nim kości doskonale nadawały się do jedzenia dla czworonogów. Oswajając psy w procesie udomowienia, ludzie pragnęli zarówno ich towarzystwa, jak i pewnego rodzaju opieki i ochrony przed dzikimi zwierzętami oraz pomocy przy polowaniach. Kości, których nie jedli stały się więc idealną motywacją i nagrodą dla nowych, czworonożnych przyjaciół. Współczesne psy mają niezliczone ilości równie zachęcających przysmaków, a jednak producenci karm, często wykorzystują charakterystyczny, podłużny kształt przy różnego rodzaju smakołykach. Począwszy od malutkich małych ciasteczek, przez batoniki w kształcie kości, aż do twardych, przysmaków dentystycznych, przyrządzonych z suszonej skóry zwierzęcej. Kość wciąż pojawia się w menu psa, pod różnymi postaciami. Pożyteczne gryzaki Zabawki i gryzaki w kształcie kości cieszą się dużą popularnością i świetnie służą czworonogom. Ze względu na podłużną formę i charakterystyczne zaokrąglone końcówki, są wygodne do noszenia w zębach i sprawdzają się podczas aportowania jeśli są sztuczne, a jako gryzak służą zaspokajaniu naturalnych potrzeb gryzienia i żucia. W tym drugim przypadku, doskonale sprawdzą się kości do czyszczenia zębów dla psa, wspomagając utrzymanie właściwej higieny uzębienia. Twarde kości dla psów podczas długotrwałego gryzienia, masują też dziąsła czworonoga, poprawiając ich ukrwienie oraz wzmacniają mięśnie żuchwy. Pomagają usunąć resztki pokarmowe i osad z zębów, zapobiegając tym samym powstawaniu kamienia nazębnego. Dla jeszcze lepszej ochrony zębów oraz wsparcia dla układu kostnego, powstały specjalne kości wapienne dla psa, przyrządzone z dodatkiem tego ważnego minerału. Wapń stanowi podstawę tkanki łącznej kości i zębów, dlatego jest szczególnie istotnym składnikiem psiej diety. Jakie kości dla szczeniaka? Pełne energii szczeniaki, mają wprawdzie dużo chęci, ale ich możliwości gryzienia są jeszcze mocno ograniczone. Chociaż poradzą sobie z pantoflem czy pluszową zabawką, to ich pierwsze zęby są zbyt słabe, aby pogryźć twarde kości. Ponadto należy zwrócić uwagę na rodzaj przysmaku, bowiem niektóre z kości rozpadają się podczas gryzienia na drobne, ostre kawałki mogące zranić ściany przewodu pokarmowego, a nawet w nim utknąć. Dlatego kość do gryzienia dla szczeniaka nie powinna pochodzić z mięsa drobiowego. Jeśli zastanawiasz się, czy pies może jeść kości z indyka, wystarczy spojrzeć, jak często po zbyt długim gotowaniu zaczyna się rozwarstwiać stanowiąc potencjalne zagrożenie dla żołądka czy jelit. Dla młodych czworonogów, najbezpieczniejsze będą stosunkowo miękkie kości cieląt. Jednocześnie kości cielęce dla psa są bardzo odżywcze i Twój pupil zjadając je, dostarcza do organizmu wartościowych substancji wspomagających jego zdrowie. Dla małych wielbicieli gryzienia i żucia sprawdzi się także suszona kurza łapka, którą można kupić w sklepach zoologicznych. Jakie kości może jeść pies? Decydując o tym, jakie kości dla psa wybrać, sprawdźmy, czy nasz pupil nie należy do rasy, której takie posiłki zdecydowanie nie służą. Z pewnością bardziej narażone na niestrawność są małe psy, które z reguły powinny zjadać niewielkie porcje lekkostrawnego pożywienia. Jeśli nie wiemy, które kości dla psa surowe czy gotowane są lepsze, zapytajmy o zdanie weterynarza. Zazwyczaj jednak zalecane są kości surowe. Obróbka termiczna nie tylko pozbawia ich cennych składników odżywczych, ale i zmienia strukturę, powodując, iż stają się bardziej łamliwe i podatne na kruszenie. Pieczone, smażone czy gotowane kości dla psa obciążają również układ pokarmowy, ponieważ są ciężkostrawne. Jeśli chcesz natomiast kupić kości wędzone dla psa, zwróć przede wszystkim uwagę na ich skład. Nie powinny one zawierać żadnych substancji chemicznych, które podnoszą ich walory smakowe i wizualne, ale nie mają nic wspólnego z tradycyjnym wędzeniem. Wybierając wielkość kości, pamiętajmy, że musi być na tyle duża, aby pies nie mógł połknąć jej w całości. Należy także zadbać o to, by nie była to też zbyt duża kość dla psa, która mogłaby nadwyrężyć jego uzębienie, podczas bardzo intensywnego zajmowania się ulubionym przysmakiem. Kości drobiowe dla psa – dlaczego nie? Najbardziej popularne lekkostrawne mięso kurczaka ma wyjątkowo kruche kości, często rozpadające na ostre jak szpilki kawałki. To przede wszystkim dlatego kości z kurczaka dla psa stają się dużym zagrożeniem, zwłaszcza, iż mogą nie tylko poranić dziąsła czy podniebienie, ale nawet utknąć w jelitach czy żołądku. Jeśli koniecznie chcesz użyć kości kurczaka dla psa, to wybierz wyłącznie części z chrząstką, które w łatwy sposób oderwiesz od twardych elementów. Podobnie jest z innymi produktami drobiowymi, jak indyk, gęś czy kości z kaczki dla psa. Równie kruche, co kości z drobiu są też kości królika. Kości cielęce i jagnięce dla psa – produkty na „tak”! Mięso młodych zwierząt jest często polecane dla psów. Jagnięcina czy cielęcina słynie z wyjątkowo bogatych wartości odżywczych. Podobnie jest w przypadku kości, które nie tylko mają w sobie cenne substancje, poprawiające funkcjonowanie organizmu czworonogów, ale też są przyjazne dla nich podczas gryzienia. Kość cielęca dla psa jest stosunkowo miękka i co najważniejsze nie rozpada się na drobne kawałki. Jest również dobrze trawiona przez organizm czworonoga. Dostępne w wersji suszonej kości jagnięce dostarczają wartościowych substancji odżywczych, mają niską zawartość tłuszczu i są hipoalergiczne. Kości wołowe dla psa Twarde i duże kości wołowe to wyzwanie raczej dla większych ras psów. Dla małych pupili, z drobnym uzębieniem i niewielką szczęką, gabaryty takiego przysmaku mogą okazać się niemożliwe do wykorzystania. Jeśli nie wiesz, gdzie kupić kości wołowe, zapytaj u lokalnych sprzedawców mięsa, bowiem ważne jest, aby produkt był przede wszystkim świeży i pochodził z pewnego źródła. Dla dużych psów, kość wołowa stanowi wielką atrakcję i jednocześnie doskonały, naturalny gryzak, który nie rozpadnie się na kawałki, a jednocześnie zachęca swoim aromatem i smakiem mięsa. Kości wieprzowe dla psa Kość wieprzowa dla psa jest wprawdzie dość bezpiecznym przysmakiem, bo nie rozpada się na ostre drzazgi, jak kości drobiowe, lecz powoduje niestety inne negatywne skutki. Ciężkostrawna i trudno przyswajalna, obciąża układ pokarmowy i sprawia, że czworonogi mogą długo i silnie odczuwać zjedzenie wieprzowej przekąski. Kości i inne psie rarytasy Jeśli Twój pupil jest duży i chciałbyś mu sprawić prawdziwą radość, wybierz produkt ekskluzywny i wyjątkowo smaczny, jakim jest kość z szynki parmeńskiej dla psa. Długotrwały proces dojrzewania szynki sprawia, że kość jest aromatyczna i ma delikatny, wyszukany smak. Zawiera też niewiele kalorii, a jej gabaryty to prawdziwa gratka dla dużych i olbrzymich ras czworonogów. Wielu opiekunów stosuje dla swoich czworonogów dietę BARF (Biologically Appropriate Raw Food – „odpowiednie biologicznie surowe jedzenie”.) Dla psów odżywiających się w ten sposób, surowe kości są doskonałą propozycją na przekąskę i gryzak w jednym. Dla tych, odżywianych przetworzonym pokarmem, producenci przygotowali kości wiązane ze skóry, często w różnych smakach i wzbogacone o witaminy i minerały, a także chlorofil, odświeżający oddech. Jeśli dopiero uczysz się opieki nad czworonogiem i zastanawiasz się, czym karmić psa, dostosuj jego dietę zarówno do wieku, wagi ciała, stanu zdrowia czy sposobu, w jaki spędza czas. Inne produkty będą odpowiednie dla typowego psa domowego, a inne dla pracującego czy aktywnie trenującego pupila. W przypadku wprowadzenia do diety warzyw i owoców, istotne jest, aby te produkty podawać w zmiksowanej formie. Warzywa dla psa są źródłem wielu ważnych witamin i minerałów, a także błonnika pokarmowego, który reguluje perystaltykę jelit. Należy je jednak przyrządzić je w postaci pulpy, bowiem w większych kawałkach mogą zostać niestrawione przez organizm czworonoga, a przez to staną się całkowicie bezużytecznym pożywieniem. Ranking najlepszych karm dla psa – sprawdź już teraz! Zobacz ranking
9FUbe0R. 280 267 164 342 343 92 248 264 407
wystająca kość na głowie psa
